Fekal kalprotektin testi nedir ve ne için kullanılır?

Fekal kalprotektin testi, dışkı örneğinde kalprotektin adı verilen bir proteinin miktarını ölçen non-invazif (girişimsel olmayan) bir laboratuvar testidir. Kalprotektin, bağırsaklarda iltihap (enflamasyon) varlığında nötrofil adı verilen beyaz kan hücreleri tarafından salgılanan bir proteindir. Bağırsak duvarında iltihap oluştuğunda, bu hücreler aktive olur ve kalprotektin salgılar; bu protein daha sonra dışkıyla atılır. Bu nedenle, dışkıdaki kalprotektin seviyeleri, bağırsaklardaki iltihabın şiddetini dolaylı olarak yansıtır. Test genellikle basit, hızlı ve hasta için rahatsızlık oluşturmayan bir yöntemle yapılır.

Bu test, öncelikle bağırsaklarla ilgili şikayetleri olan hastalarda iltihabi durumları değerlendirmek ve ayırt etmek amacıyla kullanılır. Temel kullanım alanları şunlardır:

• İltihabi Bağırsak Hastalıkları (İBH) ve Fonksiyonel Bağırsak Bozukluklarının Ayırıcı Tanısı: Hasta karın ağrısı, ishal, kilo kaybı gibi belirtilerle başvurduğunda, bu şikayetlerin İBH (örneğin Crohn hastalığı veya ülseratif kolit) gibi iltihabi bir durumdan mı, yoksa irritabl bağırsak sendromu (IBS) gibi fonksiyonel bir bozukluktan mı kaynaklandığını belirlemeye yardımcı olur. Yüksek kalprotektin seviyeleri iltihap varlığını gösterirken, normal seviyeler fonksiyonel bozuklukları işaret edebilir.
• İltihabi Bağırsak Hastalıklarının Takibi: İBH tanısı almış hastalarda, hastalığın aktivitesini izlemek ve tedaviye yanıtı değerlendirmek için kullanılır. Kalprotektin seviyelerindeki değişiklikler, iltihabın azalıp azalmadığını veya alevlenme olup olmadığını gösterebilir.
• Bağırsak İltihabının Diğer Nedenlerinin Değerlendirilmesi: Bakteriyel enfeksiyonlar, divertikülit veya ilaç kaynaklı iltihap gibi diğer durumlarda da kalprotektin seviyeleri yükselebilir; test bu tür durumların teşhisine katkı sağlayabilir.
• Kolonoskopi İhtiyacının Belirlenmesi: Yüksek kalprotektin seviyeleri, iltihabi bir durum şüphesiyle kolonoskopi gibi daha invazif tetkiklerin gerekli olup olmadığını belirlemede kullanılabilir, böylece gereksiz işlemlerden kaçınılmasına yardımcı olur.

Özetle, fekal kalprotektin testi, bağırsak sağlığını değerlendirmede iltihabın güvenilir bir belirteci olarak hizmet eder ve klinik karar verme sürecini destekler.