Kalp Anatomisinin Özellikleri

Kalp, yapısı itibariyle vücuttaki diğer organlarla aynı temel unsurları barındırsa da bazı kendine has ve özelleşmiş yapıları bulunmaktadır. Bilindiği gibi kalp, vücuttaki kirli kanı akciğer yardımıyla temizlemek ve bu temiz kanı vücuda geri pompalamaktan sorumlu hayati bir organdır. Kalp anatomisi de bu göreve göre şekillenmiştir. Kalp, konum itibariyle göğüs kafesinin sol tarafında iki akciğer arasında bulunur. Kalbin kapladığı yerden dolayı sol akciğer sağ akciğerden daha küçüktür. Kalbin dakikada atış sayısına nabız adı verilir ve çoğu ameliyat veya operasyon için nabız mutlaka ölçülmesi gereken önemli bir faktördür. Bu genel bilgiler dışında kalbin anatomisini ayrıntılı olarak inceleyelim:

Kalp, bilinen şeklinin iç yapısında dört bölüme ayrılmıştır. Bunlardan ikisi kulakçık, ikisi karıncık olarak adlandırılır. Kulakçıklar sağ ve sol üst köşelerde bulunan küçük kısımlardır. Damarlardan gelen temiz veya kirli kanı karıncığa doğru veya damarlara geri pompalayarak dolaşımı devam ettirmekten sorumludurlar. Karıncıklar ise sağ ve sol alt köşelerde bulunan; kulakçıklardan veya akciğerden gelen kanı dolaşıma geri katmaktan sorumludurlar. Kalbin her seferinde iki kere atmasının sebebi işte bu kulakçık ve karıncıkların koordine bir şekilde çalışmasıdır. İki kasılma esnasında temiz-kirli kan alışverişi uygun bir şekilde devam eder. Kulakçıklar ve karıncıkların çalışmasını da ayrıntılı olarak incelersek; kalbin sağ tarafının kirli kandan, sol tarafının ise temiz kandan sorumlu olduğunu görürüz. Örneğin; vücuttan toplanan kirli kan, sağ kulakçıktan geçerek sağ karıncığa gelir, oradan da akciğer atardamarı ile akciğere iletilir ve oksijence zengin kana dönüştürülür. Bu kan daha sonra akciğer toplardamarı ile sol kulakçığa iletilir. Oradan da sol karıncığa geçerek aort atardamarıyla başlamak üzere diğer atardamarlara yayılır ve tüm vücuda dağıtılır. Aort, vücudun en büyük ve taşıma kapasitesi en yüksek atardamarıdır. Ayrıca, diğer bir dipnot olarak; akciğer atardamarı ile toplardamarı tüm vücuttaki damarların tersi yönünde çalışır. Yani; akciğer atardamarında kirli kan taşınırken, akciğer toplardamarında temiz kan taşınır.

Kalbin anatomisi genel olarak incelendiğinde vücuttaki temel görevi budur. Canlının hayatta kalabilmesi için kalbin bu döngüyü durmaksızın devam ettirmesi gerekir. Bu döngü ise kaynağını, yani kasılması için gerekli enerjiyi, kaynağı beyin olan elektriksel iletimler (impuls) yardımıyla sağlar. Kalbe ilk gelen impuls sağ kulakçıktan başlar. Sağ kulakçıkta impulsun geldiği bölge tam olarak sinüs hücreleri denilen bir hücre grubudur. Buraya gelen impuls aynı zamanda sol kulakçığa da iletilir ve kulakçıklar yukarıda bahsedildiği gibi karıncığa kanı iletmek üzere pompalama yaparlar. Karıncıklar da kasılmak için gerekli enerjiyi aynı şekilde sinüs hücrelerinden iletilen impuls sayesinde sağlarlar.

Yukarıda bahsedildiği gibi vücuttaki kanı temizleme fonksiyonunu yerine getiren kalp anatomisi, yapısı itibariyle diğer organlarla hemen hemen aynıdır. Yani kalp de hücrelerden oluşur. Kalp hücreleri de sürekli enerji yapımı, enerji yakımı, hücre onarımı gibi işlerden sorumludur. Kaslar ise kalp anatomisinde özelleşmiş yapılardan biridir. Şöyle ki; vücuttaki kaslar çalışma prensibine göre ikiye ayrılır: İstemli olarak çalışan ve çabuk yorulan kaslar çizgili kas, istemsiz olarak sürekli çalışan ve yorulmayan kaslar da düz kas olarak adlandırılır. Örneğin; kol kasları çizgili kas yapısındayken, mide kası düz kastır. Bu sınıflandırmaya göre kalp anatomisindeki kaslar da hiç yorulmadığı için düz kas kategorisinde olmalıdır. Fakat kalp kasları, fiziksel olarak çizgili kas gibidir, çalışma şekli olarak da düz kas gibidir. Bu, kalp anatomisine has en önemli özelleşmiş yapılardan biridir. Bunun dışında da kalp anatomisinde; kalp cerrahi bilgisini gerektirecek seviyede birçok özelleşmiş yapılar mevcuttur. Ama ana hatlarıyla kalp anatomisi; bu yazıda bahsedilen fiziksel, kimyasal ve mekanik unsurlardan oluşur.