Kalp kapakçılarında kireçlenme neden olur?

Kalp kapakçıklarında kireçlenme, tıbbi adıyla kalsifikasyon, kapakçık yapılarında kalsiyum birikmesi sonucu oluşan sertleşme ve kalınlaşma durumudur. Bu durum, kapakçıkların normal esnekliğini kaybetmesine ve işlevlerini tam olarak yerine getirememesine yol açar. En sık aort kapağı ve mitral kapakta görülür. Kireçlenme, kapak darlığı (stenoz) veya yetmezliğine neden olarak kan akışını bozabilir ve ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

Kalp kapakçıklarında kireçlenme genellikle multifaktöriyeldir, yani birden fazla faktörün bir araya gelmesiyle oluşur. Başlıca nedenler şunlardır:

• İlerleyen Yaş: En önemli risk faktörüdür. Yaşlandıkça kapakçık dokuları doğal olarak yıpranır ve kalsiyum birikimine daha yatkın hale gelir. Özellikle 65 yaş üstü bireylerde daha sık görülür.
• Ateroskleroz (Damar Sertleşmesi): Damar duvarlarında plak birikimi ve sertleşme süreci ile benzer mekanizmalara sahiptir. Yüksek kolesterol, kapakçıklarda inflamasyon ve kalsiyum birikimini tetikleyebilir.
• Doğumsal (Konjenital) Kalp Kapak Anomalileri: Doğuştan gelen biküspid aort kapağı (normalde üç yaprakçık yerine iki yaprakçıklı olması) gibi yapısal bozukluklar, kapağın daha hızlı yıpranmasına ve kireçlenmeye yol açar.
• Kronik Böbrek Hastalığı: Böbrekler kalsiyum ve fosfor dengesini düzenlemekte zorlanır. Bu durum, kanda mineral dengesizliklerine ve yumuşak dokularda (kalp kapakçıkları dahil) kalsiyum birikimine neden olabilir.
• Diyabet (Şeker Hastalığı): Yüksek kan şekeri, damar ve kapakçık dokularında hasara neden olarak kireçlenme sürecini hızlandırabilir.
• Hipertansiyon (Yüksek Tansiyon): Kalbin iş yükünü artırarak kapakçıklara binen stresi çoğaltır ve zamanla dejenerasyona zemin hazırlar.
• Romatizmal Ateş: Geçirilmiş bir boğaz enfeksiyonuna bağlı olarak gelişen bu durum, kalp kapakçıklarında kalıcı hasar bırakabilir ve ilerleyen dönemde kireçlenmeye yatkınlık oluşturabilir.
• İnflamasyon ve Oksidatif Stres: Vücuttaki kronik iltihabi süreçler ve serbest radikallerin neden olduğu hasar, kapakçık dokusunda kireçlenmeyi başlatabilir.
• Genetik Yatkınlık: Ailesel öykü, bazı bireylerde kireçlenmeye daha erken yaşlarda ve şiddetli şekilde rastlanmasına neden olabilir.
• Sigara Kullanımı ve Sağlıksız Yaşam Tarzı: Sigara, damar sağlığını bozarak ve inflamasyonu artırarak dolaylı yoldan kireçlenme riskini yükseltir. Hareketsiz yaşam ve dengesiz beslenme de risk faktörleri arasındadır.

Kalp kapakçıklarında kireçlenme, yaşlanma süreci ile doğrudan ilişkili olsa da, ateroskleroz, diyabet, hipertansiyon ve böbrek hastalığı gibi sistemik durumlar da önemli rol oynar. Erken teşhis ve risk faktörlerinin kontrol altına alınması, hastalığın ilerlemesini yavaşlatmada kritik öneme sahiptir. Düzenli kardiyolojik muayeneler, özellikle risk grubundaki bireyler için hayati önem taşır.